Η αχαλασία οισοφάγου είναι μια ασυνήθης διαταραχή της κατάποσης που συναντάται περίπου σε 1/100.000 ανθρώπους. Το κύριο σύμπτωμα της αχαλασίας είναι η δυσκολία στην κατάποση. Πρόσβάλλει κυρίως τις ηλικίες μεταξύ 25 και 60 ετών. Παρόλο που η κατάσταση αυτή δεν θεραπεύεται, τα συμπτώματα μπορούν συνήθως να ελεγχθούν με κατάλληλη αντιμετώπιση.
Αιτιολογία
Διαταραχές στη νεύρωση του οισοφάγου. Χαρακτηρίζεται από έλλειψη περισταλτισμού και χάλασης του γαστροοισοφαγικού σφιγκτήρα κατά την κατάποση.Τα αίτια είναι άγνωστα αλλά έχουν ενοχοποιηθεί διάφορες καταστάσεις όπως σοβαρό συναισθηματικό στρες, μείζον τραύμα, έντονη απώλεια βάρους, η νόσος Chaga (T. Cruzi) Η αχαλασία θα πρέπει να διαφοροδιαγιγνώσκεται από καρκίνωμα του περιφερικού τμήματος του οισοφάγου, στένωση του οισοφάγου λόγω ΓΟΠ, σκληροδερμία, διάχυτο οισοφαγικό σπασμό.
Συμπτώματα
Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα της αχαλασίας είναι η δυσκαταποσία (δυσκολία στην κατάποση). Οι ασθενείς έχουν συνήθως το αίσθημα ότι η μπουκιά ή η γουλιά που καταπίνουν «κολλάει στο στήθος». Το πρόβλημα ξεκινάει αργά αργά και εξελίσσεται σταδιακά. Άλλα συμπτώματα της αχαλασίας περιλαμβάνουν θωρακικό πόνο, αναγωγή φαγητών ή υγρών, αίσθημα οπισθοστερνικού καψίματος, αίσθημα πληρότητας ή ξένου σώματος στο λαιμό, λόξυγγα, και απώλεια βάρους.
Αχαλασία οισοφάγου – Διάγνωση
Η αχαλασία οισοφάγου πιθανολογείται ως διάγνωση βάσει συμπτωμάτων, αλλά χρειάζονται ειδικές εξετάσεις προκειμένου να επιβεβαιωθεί.
- Ακτινογραφία θώρακος.
Μπορεί να αποκαλύψει τη διάταση του οισοφάγου και την απουσία αέρα στο στομάχι. - Διάβαση ανωτέρου πεπτικού.
Περιλαμβάνει την κατάποση ενός ακτινοσκιερού υγρού κατά τη διάρκεια ακτινοσκόπησης. Χαρακτηριστικά ευρήματα της αχαλασίας είναι η παραμένουσα, ομαλά στενωμένη περιοχή στο κατώτερο τμήμα του οισοφάγου (ΚΟΣ), με συνοδό διάταση οισοφάγου επάνω από τον ΚΟΣ.(εικόνα δίκην ράμφους πτηνού). - Μανομετρία.
Είναι μια εξέταση που μετράει τις μεταβολές των πιέσεων μέσα στον οισοφάγο, οι οποίες προκαλούνται από τη σύσπαση των μυών που τον περιβάλουν. Η μανομετρία χρησιμοποιείται πάντα για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση της αχαλασίας. - Ενδοσκόπηση ανωτέρου πεπτικού.
Η εξέταση είναι απαραίτητη για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων που έχουν εικόνα παρόμοια με την αχαλασία οισοφάγου όπως είναι ο καρκίνος της καρδιοισοφαγικής συμβολής ή του κατωτέρου οισοφάγου, στενώσεις οισοφάγου λόγω παλινδρόμησης, οισοφαγίτιδα κλπ.
Αχαλασία οισοφάγου – Αντιμετώπιση
- Φαρμακευτική αγωγή.
- Διαστολή με μπαλόνι.
Κατά την διάρκεια αυτής της επέμβασης, τοποθετείται στο ύψος του ΚΟΣ ένα ξεφούσκωτο μπαλόνι με σύρμα-οδηγό. Συνήθως η τοποθέτηση γίνεται με τη βοήθεια ακτινοσκόπησης ή με άμεση όραση με γαστροσκόπιο. Όταν το μπαλόνι βρεθεί στη σωστή θέση, τότε το φουσκώνουμε απότομα, για μερικά δευτερόλεπτα ή λεπτά, με σκοπό να σπάσει τις μυικές ίνες του ΚΟΣ. Οι ασθενείς συνήθως χρειάζονται περισσότερες από μία διαστολές προκειμένου να περιοριστούν τα συμπτώματα. Μία μονήρης θεραπεία διάτασης με μπαλόνι μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα στο 60% των ασθενών τον πρώτο χρόνο που ακολουθεί και στο 25% των ασθενών στην 5ετία. Τα ποσοστά επιτυχίας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς. - Τοπική έγχυση Βοτουλινικής Τοξίνης (BOTOX).
Η διαδικασία της έγχυσης πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια γαστροσκόπησης, ενώ ο ασθενής βρίσκεται υπό νάρκωση. Μία μονήρης έγχυση BOTOX ανακουφίζει τα συμπτώματα στο 65-90% των ασθενών βραχυπρόθεσμα (3 μήνες έως περίπου 1 χρόνο). Συμπληρωματικές συνεδρίες θα χρειαστούν σε περίπτωση υποτροπής των συμπτωμάτων. Η μέθοδος αυτή είναι πιο αποτελεσματική σε ασθενείς άνω των 60 ετών. Η μακροχρόνια ανακούφιση από τα συμπτώματα απαιτεί συχνές συνεδρίες γιατί η παράλυση του μυός με την τοξίνη είναι μόνο προσωρινή. Επίσης η μακροπρόθεσμη ασφάλεια της χορήγησης BOTOX είναι άγνωστη. - Χειρουργική αντιμετώπιση (Μυοτομή κατά Heller):
Η επέμβαση περιλαμβάνει τη διατομή των μυϊκών ινών στο κατώτερο τμήμα του οισοφάγου και στο αρχικό τμήμα του στομάχου. Μετά τη μυοτομή ο ΚΟΣ δε συσπάται πλέον και η δίοδος της τροφής γίνεται ελεύθερα. Συνήθως συνοδεύεται με θολοπλαστική ώστε να περιορίζεται η παλινδρόμηση γαστρικών υγρών από τον ανοιχτό ΚΟΣ. Η επέμβαση αυτή σήμερα γίνεται λαπαροσκοπικά. Τα ποσοστά επιτυχίας της λαπαροσκοπικής μυοτομής είναι πολύ υψηλά (>90%), ενώ τα καλά αποτελέσματα έχουν μακροχρόνια διάρκεια (>85% στη 10ετία).
Μακροπρόθεσμος κίνδυνος για καρκίνο οισοφάγου
Οι ασθενείς με αχαλασία έχουν αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου οισοφάγου σε σχέση με το γενικό πληθυσμό,πάντως, ο συνολικός κίνδυνος είναι πολύ μικρός. Σε αυτούς τους ασθενείς συνήθως συστήνεται τακτικός έλεγχος με γαστροσκόπηση προκειμένου να ανιχνευθεί ο καρκίνος σε πρώιμο στάδιο.
