Ο Καρκίνος παχέος εντέρου αποτελεί τη 2η αιτία θανάτου από καρκίνο μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Στις ανεπτυγμένες χώρες, ο κίνδυνος ενός ενήλικα να αναπτύξει καρκίνο παχέος εντέρου είναι 6%. Το 90% των περιπτώσεων παρουσιάζονται σε ηλικίες άνω των 50 και λίγο συχνότερα σε άνδρες.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι νόσος που μπορεί να προληφθεί. Σήμερα γνωρίζουμε αρκετές πτυχές της παθογένεσής του και παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξή του. Επίσης, υπάρχουν αρκετά αποτελεσματικά εργαλεία πρώιμης διάγνωσης. Το πλέον σημαντικό με τον καρκίνο του παχέος εντέρου είναι ότι εάν διαγνωσθεί έγκαιρα μπορεί να αντιμετωπισθεί ριζικά, δηλαδή να επιτύχουμε ίαση του ασθενούς.
Πριν εκδηλωθεί ένας καρκίνος, συχνά παρατηρούνται αλλαγές στο βλεννογόνο του παχέος εντέρου με την ανάπτυξη ενός πολύποδα. Κατά πλειοψηφία η εμφάνιση του καρκίνου παχέος εντέρου αποτελεί την πορεία κακοήθους εξέλιξης ενός προϋπάρχοντος καλοήθους πολύποδα, οπότε η αφαίρεση του πολύποδα μπορεί να προλάβει την εξέλιξή του σε καρκίνο.
Τα αίτια του καρκίνου του παχέος εντέρου δεν είναι ακόμα πλήρως γνωστά. Παρόλα αυτά, μεγάλες διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου αυξάνουν τις πιθανότητες ενός ατόμου να εμφανίσει καρκίνο.
Παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου
- Ηλικία. Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου αυξάνει με την ηλικία. Παρά το ότι σπάνια παρουσιάζεται και σε νέα άτομα, 9 στους 10 πάσχοντες είναι άνω των 50 ετών.
- Διατροφή. Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου. Πιθανότατα ευθύνονται το ζωικό λίπος ή/και καρκινογόνα που παράγονται κατά το μαγείρεμα ζωικών πρωτεϊνών. Παράλληλα παρατηρήθηκε μια προστατευτική ιδιότητα των φυτικών ινών, όπως και των λαχανικών και των φρούτων. Το φυλλικό οξύ που ανευρίσκεται στα πράσινα λαχανικά και σε πολυβιταμινούχα σκευάσματα δρά προστατευτικά.
- Πολύποδες. Οι αδενωματώδεις πολύποδες είναι καλοήθεις όγκοι που προβάλλουν στον αυλό του εντέρου και θεωρούνται προ-καρκινωματώδεις, μπορούν δηλαδή να εξαλλαχθούν σε καρκίνο.
- Βεβαρημένο ιστορικό. Όταν υπάρχουν συγγενείς 1ου βαθμού που έχουν καρκίνο του παχέος εντέρου τότε η πιθανότητα εμφάνισης είναι τριπλάσια. Επίσης οι γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του μαστού, μήτρας ή ωοθηκών εμφανίζουν αυξημένο ποσοστό ανάπτυξης καρκίνου παχέος εντέρου.
- Κάπνισμα
- Παχυσαρκία
Καρκίνος παχέος εντέρου – Συμπτώματα
- Αίμα στα κόπρανα (που συχνά αποδίδεται λανθασμένα σε συνυπάρχουσες αιμορροΐδες)
- Ανεξήγητη διάρροια ή δυσκοιλιότητα ή το αίσθημα ότι το έντερο δεν κενώνεται πλήρως
- Η αλλαγή των συνηθειών του εντέρου, δηλαδή κάποιος που παρουσίαζε δυσκοιλιότητα εμφανίζει τώρα συχνές διάρροιες ή το αντίστροφο
- Γενικά κοιλιακά συμπτώματα, όπως πόνος, πολλά αέρια, τυμπανισμός
- Αναιμία (προκαλεί αδυναμία και εύκολη κόπωση)
- Απώλεια βάρους
Καρκίνος παχέος εντέρου – Διάγνωση
Το Αμερικανικό Κολλέγιο Ιατρών (ACP) συνιστά τη διενέργεια κολονοσκόπησης σε ηλικία 50 ετών σε όλους, ανεξαρτήτως ατομικού ή οικογενειακού ιστορικού.
Άτομα με ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου στην οικογένεια πρέπει να υποβληθούν σε προληπτικό έλεγχο σε ηλικία τουλάχιστον δέκα χρόνια μικρότερη από την ηλικία εμφάνισης του καρκίνου στο μέλος που έπασχε.
Η εμφάνιση αίματος στις κενώσεις, ξαφνικής αλλαγής στις συνήθειες του εντέρου ή ανεξήγητης αναιμίας απαιτεί άμεση εξέταση από ειδικό ιατρό (γαστρεντερολόγο).
Καρκίνος παχέος εντέρου – Αντιμετώπιση
Εξαρτάται από τη θέση του καρκίνου, το στάδιο και άλλα προβλήματα υγείας. Η θεραπεία για τον καρκίνο του παχέος εντέρου συνήθως περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση για την απομάκρυνση του καρκίνου.
Συνιστώνται επίσης θεραπείες, όπως ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία.
Χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του παχέος εντέρου σε πρώιμο στάδιο.
Εάν ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι πολύ μικρός, τότε έχουν θέση ελάχιστες επεμβατικές προσεγγίσεις, όπως:
Αφαίρεση πολύποδων κατά τη διάρκεια κολονοσκόπησης (πολυπεκτομή).
Εκτομή ενδοσκοπικού βλεννογόνου
Ελάχιστα επεμβατική χειρουργική επέμβαση (λαπαροσκοπική χειρουργική).
Χειρουργική επέμβαση για πιο προχωρημένο καρκίνο του παχέος εντέρου.
Εάν ο καρκίνος έχει αναπτυχθεί και έχει προσβάλει όλα τα τοιχώματα του παχέος εντέρου ή τα έχει ξεπεράσει, μπορεί να συνιστάται:
Μερική κολεκτομή. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, ο χειρουργός αφαιρεί το τμήμα του παχέος εντέρου που περιέχει τον καρκίνο, μαζί με ένα περιθώριο φυσιολογικού ιστού και στις δύο πλευρές του καρκίνου. Αυτή η διαδικασία μπορεί συνήθως να γίνει με μια ελάχιστα επεμβατική προσέγγιση (λαπαροσκόπηση).
Αφαίρεση λεμφαδένων. Οι κοντινοί λεμφαδένες αφαιρούνται επίσης κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης καρκίνου του παχέος εντέρου και ελέγχονται για καρκίνο.
Χειρουργική επέμβαση για μεταστατικό καρκίνο.
Εάν ο καρκίνος είναι πολύ προχωρημένος, ο χειρουργός μπορεί να συστήσει εγχείρηση για την ανακούφιση της απόφραξης του παχέος εντέρου ή άλλων παθήσεων προκειμένου να βελτιωθούν τα συμπτώματα. Αυτή η χειρουργική επέμβαση δεν γίνεται για τη θεραπεία του καρκίνου, αλλά για την ανακούφιση σημείων και συμπτωμάτων, όπως απόφραξη, αιμορραγία ή πόνος.
Χημειοθεραπεία
Η χημειοθεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση φαρμάκων κατά των καρκινικών κυττάρων. Για άτομα με καρκίνο του παχέος εντέρου, η χημειοθεραπεία πραγματοποιείται συνήθως μετά από χειρουργική επέμβαση, όταν χρησιμοποιείται για την καταστροφή τυχόν καθυστερημένων καρκινικών κυττάρων. Η χημειοθεραπεία ελέγχει επίσης την ανάπτυξη όγκων.
Η χημειοθεραπεία συχνά παρουσιάζει παρενέργειες που πρέπει να ελέγχονται με επιπλέον φάρμακα.
Ακτινοβολία
Η ακτινοβολία χρησιμοποιεί μια ισχυρή δέσμη ενέργειας, παρόμοια με αυτήν που χρησιμοποιείται στις ακτίνες Χ, για να στοχεύσει και να καταστρέψει καρκινικά κύτταρα πριν και μετά τη χειρουργική επέμβαση. Η ακτινοθεραπεία συμβαίνει συνήθως παράλληλα με τη χημειοθεραπεία.
Άλλα φάρμακα
Μπορεί επίσης να συνιστώνται στοχευμένες θεραπείες και ανοσοθεραπείες..