Μεταβολική Χειρουργική
Με την ανάπτυξη της χειρουργικής της παχυσαρκίας, ιδίως μέσω της επέμβασης της γαστρικής παράκαμψης στις αρχές της δεκαετίας του ‘80, άρχισαν να αυξάνονται σημαντικά οι αναφορές περιπτώσεων βελτίωσης η ακόμα και θεραπείας του διαβήτη και είναι πλέον τεκμηριωμένο πως οι αλλαγές στην ανατομία του γαστρεντερικού συστήματος μετά από χειρουργικές επεμβάσεις προκαλούν άμεσες αλλαγές στο μεταβολισμό του διαβήτη.
Μετά τη μακρά αυτή διαδρομή κατανόησης του ρόλου του πεπτικού συστήματος στην εμφάνιση του διαβήτη 2, η μεταβολική χειρουργική αναγνωρίστηκε πλέον επίσημα. Ορίζεται ως η ανατομική τροποποίηση του γαστρεντερικού συστήματος που οδηγεί σε βελτίωση της ενεργειακής ισορροπίας του οργανισμού και των μεταβολικών διαταραχών, ιδίως του ΣΔ τύπου 2.
Μεταβολική Χειρουργική – Αποτελέσματα
- Βελτίωση του ελέγχου του σακχάρου
- Μείωση των απαιτούμενων φαρμάκων
- Ελλάτωση της πιθανότητας καρδιαγγειακών επιπλοκών
- Μείωση εμφραγμάτων, εγκεφαλικών επεισοδίων, καρκίνων και συνολικής θνησιμότητας
- Μεγαλύτερη απώλεια βάρους
- Καλύτερη ποιότητα ζωής
Ενδείξεις χειρουργικής αντιμετώπισης του σακχαρώδη διαβήτη τύπουΙΙ
Ήδη από το 2017, 60 ενδοκρινολογικές εταιρίες από όλο τον κόσμο (συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής) έχουν υιοθετήσει τη χειρουργική θεραπεία ως ενδεδειγμένη πρακτική σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία. Ένας πολύ χρήσιμος δείκτης εκτίμησης της παχυσαρκίας και του μεταβολικού κινδύνου είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ)
Ο ΔΜΣ υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος(σε κιλά) με το τετράγωνο του ύψους (σε μέτρα). Με βάση το ΔΜΣ, η παχυσαρκία χωρίζεται στην κατηγορία 1 για τιμές μεταξύ 30 και 34.9 kg/m2, στην κατηγορία 2 για τιμές μεταξύ 35 και 39.9 kg/m2 και στην κατηγορία 3 για τιμές ΔΜΣ άνω του 40 kg/m2.
- Συστήνεται για τη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη 2, σε άτομα με παχυσαρκία κατηγορίας 3.
- Σε άτομα με παχυσαρκία κατηγορίας 2, εφόσον τα επίπεδα σακχάρου αίματος δε διατηρούνται υπό έλεγχο με επαρκή συντηρητική αγωγή.
- Εξετάζεται ως πιθανή θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, σε άτομα με παχυσαρκία κατηγορίας 2.
- Θα πρέπει να εξετάζεται στην παχυσαρκία κατηγορίας 1, εφόσον τα επίπεδα σακχάρου δε διατηρούνται υπό έλεγχο με συντηρητική αγωγή.
Όταν ο ασθενής πληροί τα κριτήρια, όσο το γρηγορότερο χειρουργηθεί τόσο καλύτερα. Αν η χειρουργική αντιμετώπιση γίνει σε αρχική φάση τότε η ίαση του διαβήτη προσεγγίζει το 100%. Όσο η νόσος εξελίσσεται, εξαντλούνται οι εφεδρείες του παγκρέατος και επιπλέον εγκαθίστανται οι επιπλοκές της νόσου, οι οποίες δεν υποστρέφουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η βλάβη των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς, με κίνδυνο εμφάνισης εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Σε ότι αφορά την επέμβαση, ο χειρουργός παχυσαρκίας με βάση τα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς θα πρέπει να επιλέξει την καταλληλότερη και ασφαλέστερη επέμβαση. Από τις διαθέσιμες επεμβάσεις για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, όλες συμβάλλουν στη βελτίωση του διαβήτη τύπου 2, ωστόσο η γαστρική παράκαμψη(γαστρικό by–pass) εμφανίζει το καλύτερο και σταθερότερο αποτέλεσμα στον έλεγχο του σακχάρου αίματος.
Από τις επεμβάσεις τύπου γαστρικής παράκαμψης εκείνη που κερδίζει συνεχώς έδαφος τα τελευταία χρόνια είναι η γαστρική παράκαμψη μιας αναστόμωσης (one–anastomosis gastric bypass / OAGB). Περίπου 15 χρόνια μετά την πρώτη παρουσίαση της είναι εξακριβωμένο πλέον ότι παρουσιάζει λιγότερες επιπλοκές σε σχέση με άλλες παρόμοιες επεμβάσεις και ακόμη τα αποτελέσματα της φαίνεται πως αντέχουν καλύτερα στη διάρκεια του χρόνου.
Υπολογίζεται ότι ένα ποσοστό 50 – 80% αυτών που υποβάλλονται σε επέμβαση, εμφανίζουν ύφεση του διαβήτη για πάνω από 5 χρόνια. Αντίθετα όσοι δεν ακολουθούν την οδό της χειρουργικής αγωγής, αναγκάζονται να αυξήσουν τη δοσολογία της φαρμακευτικής αγωγής τους.
Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι η επίτευξη φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης πλάσματος συμβαίνει εντός μόλις λίγων ημερών μετά την επέμβαση. Υπάρχουν πολυάριθμοι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί που λειτουργούν μετεγχειρητικά ώστε να παρατηρηθεί αυτό το φαινόμενο. Ο κυριότερος είναι η ανατομική μεταβολή της γαστρεντερικής οδού που αυξάνει την ευαισθησία της ινσουλίνης, ελαττώνοντας τα επίπεδα της γλυκόζης.
Η μεταβολή του μικροβιακού πληθυσμού στο γαστρεντερικό σύστημα ασθενών, φαίνεται πως διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ομαλοποίηση του σακχάρου αίματος.
Όλες οι μεταβολικές χειρουργικές επεμβάσεις διενεργούνται λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά, με αποτέλεσμα ταχύτατη ανάρρωση και χαμηλότερο κόστος νοσηλείας. Εφόσον δε εκτελούνται στα πλαίσια έμπειρης χειρουργικής ομάδας, συνοδεύονται από εξαιρετικά αποτελέσματα και πολύ χαμηλή πιθανότητα επιπλοκών.
