Η νόσος του Crohn είναι χρόνια φλεγμονώδης πάθηση του πεπτικού σωλήνα που μπορεί να επηρεάζει οποιοδήποτε τμήμα του, από το στόμα έως τον πρωκτό. Στις περισσότερες περιπτώσεις εντοπίζεται στο τελευταίο μέρος του λεπτού εντέρου, στον ειλεό. Η νόσος Crohn επηρεάζει όλα τα στρώματα του τοιχώματος του εντέρου και μπορεί να υπάρχουν υγιή τμήματα εντέρου μεταξύ των τμημάτων που έχουν προσβληθεί (τμηματική εντερίτιδα). Η νόσος επηρεάζει με φλεγμονή και έλκη, τα τοιχώματα του εντέρου προκαλώντας πόνο της κοιλιάς και διάρροια στον ασθενή.
Συχνότητα εμφάνισης
Νέοι άνθρωποι μεταξύ 16 και 35 ετών παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης της νόσου του Crohn, αν και άτομα οποιασδήποτε ηλικίας μπορεί να νοσήσουν από την πάθηση. Επηρεάζει σε ανάλογα ποσοστά και το ανδρικό και το γυναικείο φύλο, ενώ σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται σε άτομα που έχουν ιστορικό της πάθησης στην οικογένεια. Έχει παρατηρηθεί ότι περίπου το 20% των ανθρώπων που παρουσιάζουν την πάθηση, έχουν κάποιο συγγενή με κάποια χρόνια φλεγμονώδη νόσο.
Αίτια Νόσου Crohn
Τα αίτια της νόσου του Crohn δεν είναι γνωστά, αν και η πλειοψηφία των ερευνών καταδεικνύει ως υπαίτιες φλεγμονώδεις, ανοσολογικές ή και βακτηριακές αιτίες.
Δυστυχώς, ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών, μέχρι και το 70%, θα χρειαστεί κάποια στιγμή, κάποια μορφή χειρουργικής επέμβασης.
Συμπτώματα
Τα κυριότερα συμπτώματα είναι πόνος στην κοιλιά, ιδιαίτερα στο δεξιό κάτω μέρος της κοιλιάς, διάρροια και απώλεια βάρους. Οι ασθενείς με ενεργό νόσο Crohn συχνά νοιώθουν πολύ κουρασμένοι και σε εξάρσεις της νόσου να έχουν και πυρετό. Η αναιμία που συχνά παρουσιάζουν συμβάλει στην κούραση.
Μία μικρή μερίδα ασθενών με νόσο του Crohn υποφέρει από τις λεγόμενες εξωεντερικές εκδηλώσεις της νόσου, δηλαδή επεισόδια ή φλεγμονές που επηρεάζουν τα μάτια, το δέρμα, το στόμα, τις αρθρώσεις και την σπονδυλική στήλη.
Διάγνωση
Η διάγνωση της νόσου Crohn γίνεται κυρίως με κολονοσκόπηση (αν το πρόβλημα είναι στο παχύ έντερο ή στον τελικό ειλεό), ή με ειδική απεικόνιση του λεπτού εντέρου με μαγνητική τομογραφία (μαγνητική εντερογραφία) αν πάσχει το λεπτό έντερο. Με την κολονοσκόπηση ο γιατρός είναι σε θέση να πάρει μικρά κομματάκια εντέρου (βιοψίες) και να τα στείλει για εξέταση στον παθολογοανατόμο ώστε να επιβεβαιωθεί η διάγνωση. Η νόσος Crohn μπορεί να υποβόσκει σε κάποιον νέο ενήλικα, ο οποίος εμφανίζει διάρροια, πόνους στην κοιλιά και απώλεια βάρους, συμπτώματα που μπορεί να διαρκούν εβδομάδες ή και μήνες. Οι συνήθεις εξετάσεις αίματος είναι πιθανό να δείξουν αναιμία και γενικότερα ενδείξεις φλεγμονής.
Η νόσος του Crohn είναι μια χρόνια ασθένεια που παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις. Αυτό σημαίνει ότι είναι μια κατάσταση που έρχεται και φεύγει, δηλαδή μπορεί ένας άρρωστος να είναι εντελώς καλά για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά κάποια στιγμή να παρουσιάσει υποτροπή και συμπτώματα της αρρώστιας.
Από την στιγμή που κάποιος παρουσιάζει ένα επεισόδιο της νόσου, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα υπάρξει άλλο ένα στο μέλλον. Για πόσο καιρό θα είναι κάποιος εντελώς καλά και πότε θα παρουσιάσει υποτροπή δεν μπορεί κανείς να το προβλέψει. Υπάρχουν άτομα που παρουσιάζουν ελάχιστα επεισόδια σε όλη τους την ζωή, ενώ κάποιοι άλλοι, ευτυχώς λίγοι, έχουν συνέχεια συμπτώματα.
Διατροφή
Είναι απαραίτητο για τους ασθενείς με νόσο του Crohn να ακολουθούν μία ισορροπημένη και σωστή διατροφή, αφού η νόσος προκαλεί:
– ανορεξία
– μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, βιταμινών και ιχνοστοιχείων
– διάρροιες
Αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένες τροφές στις οποίες να οφείλεται η έξαρση των συμπτωμάτων, υπάρχουν κάποιες τροφές που βοηθούν στην αντιμετώπισή τους:
- γιαούρτι
- τυρί
- γάλα αμυγδάλου
- αυγά
- πουλερικά
- λιπαρά ψάρια
- φρούτα και λαχανικά
- αβοκάντο
- μαγειρεμένα καρότα
- πατάτες
Προσδόκιμο ζωής
Όταν τα συμπτώματα της νόσου του Crohn γίνονται από νωρίς αντιληπτά και λαμβάνεται η κατάλληλη θεραπεία, το προσδόκιμο ζωής (επιβίωσης) δεν διαφέρει από το φυσιολογικό. Ωστόσο, είναι σημαντική η συχνή και συστηματική παρακολούθηση του ασθενούς.
Θεραπεία
Δυστυχώς δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για τη νόσο Crohn. Είναι ωστόσο δυνατός ο ικανοποιητικός έλεγχος της νόσου με φαρμακευτικούς κυρίως παράγοντες. Υπάρχει μια ποικιλία φαρμακευτικών ουσιών που βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων στην οξεία φάση της νόσου καθώς και στη διατήρηση των διαστημάτων ύφεσης της νόσου, δηλαδή των διαστημάτων χωρίς συμπτώματα. Πρέπει να σημειωθεί ότι η φαρμακευτική θεραπεία της νόσου Crohn πρέπει να είναι απόλυτα εξατομικευμένη λόγω του μεγάλου φάσματος των εκδηλώσεων της νόσου στον κάθε ασθενή. Η συντηρητική αντιμετώπιση της νόσου πρέπει πάντα να βασίζεται σε εξειδικευμένους γαστρεντερολόγους.
Χειρουργική αντιμετώπιση
Η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί την τελευταία επιλογή στη νόσο Crohn, ωστόσο είναι αναγκαία σε εμφάνιση επιπλοκών από τη νόσο, κυρίως απόφραξη ή διάτρηση. Η λαπαροσκοπική αντιμετώπιση, αν και πιο απαιτητική, είναι σήμερα πλέον εφικτή και στη χειρουργική της νόσου Crohn. Άλλες ενδείξεις για τη διενέργεια χειρουργικής επέμβασης για την αντιμετώπιση της νόσου του Crohn:
- Η δημιουργία συριγγίων, δηλαδή πόρων επικοινωνίας μεταξύ του εντέρου και του δέρματος ή κι άλλων οργάνων.
- Το απόστημα.
- Η επιμονή της ασθένειας παρά τη φαρμακευτική αγωγή, χωρίς όμως αισθητή επιδείνωση.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τον ασθενή να πάρει την απόφαση για τη χειρουργική θεραπεία την κατάλληλη στιγμή. Η χειρουργική θεραπεία σε εκείνη τη φάση αποτελεί το μοναδικό μέσο αποφυγής πολύ σοβαρότερων επιπλοκών και επιδείνωσης των συμπτωμάτων.
Το χειρουργείο ως θεραπεία για την νόσο του Crohn μπορεί και πρέπει να αποφευχθεί, σε πρώιμα ιδίως στάδια της νόσου, καθώς οι διαθέσιμες φαρμακευτικές θεραπείες συνήθως θέτουν την πάθηση σε ύφεση για μακρό χρονικό διάστημα.
Η αναβολή της χειρουργικής επέμβασης όταν τα συντηρητικά μέτρα ανεπαρκούν να ελέγξουν την πάθηση ή τις επιπλοκές της, αυξάνει σημαντικά τη νοσηρότητα της νόσου.
Λαπαροσκοπική χειρουργική θεραπεία της νόσου του Crohn
Η λαπαροσκοπική χειρουργική θεραπεία αποτελεί, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, κατάλληλη επιλογή αντιμετώπισης της νόσου του Crohn, όταν η χειρουργική παρέμβαση είναι αναγκαία καθώς με λίγες τομές λίγων χιλιοστών,ο χειρουργός μπορεί να εκτελέσει τις απαραίτητες ενέργειες με ασφάλεια.
Πλεονεκτήματα λαπαροσκοπικής χειρουργικής θεραπείας της νόσου του Crohn
Η λαπαροσκοπική χειρουργική θεραπεία της νόσου του Crohn προσφέρει πληθώρα από πλεονεκτήματα στον ασθενή:
– μικρή διάρκεια νοσηλείας
– ελάχιστη ιστική βλάβη
– γρήγορη αποκατάσταση και επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες/ εργασία
– ταχεία ανάρρωση
– καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα
– ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος